NIEUWSBRIEF
no.19 | september 2020
In deze Nieuwsbrief:
- Opmerkelijk – Hedging, een Britse instructiefilm uit 1942
- Boomplantseizoen 2019-2020 – geslaagd ondanks moeilijk jaar
- Boomplantseizoen 2020-2021 – doe mee, liefst snel
- Hazelaarhakhoutproject – op naar een enthousiast vervolg
- Heggenvlechtseizoen 2020-2021 – de voorbereidingen zijn gestart
- Erfgoed spotten – je suggesties graag
- Internationale conferentie – vervolg
- Lokale groepen – wat is er gedaan, wat gepland?
- Gevlochten heggen – pareltjes verspreid over Nederland
- Heggen gevlochten tijdens het NK Maasheggenvlechten 2020
- Tot slot
Beste mensen,
Het weer is plotseling omgeslagen. Na weken met warmte- en droogterecords is daar ineens de naderende herfst voelbaar. En hoewel ik graag nog wekenlang in mijn hangmat had willen niksen, begint het toch ook weer te kriebelen. De periode waarin we heggen vlechten en bomen planten kondigt zich aan. Vandaar in deze nieuwsbrief informatie over het boomplantprogramma 2020-2021, het heggenvlechten en het kappen van hazelaarhakhout. Kortweg: het herfst-winterseizoenprogramma.
De combinatie van drie jaar met extreme weersomstandigheden en de enorme vraag naar bomen in binnen- en buitenland blijft niet zonder gevolgen. Vraag en aanbod zijn niet in evenwicht. Vandaar in deze nieuwsbrief een oproep aan geïnteresseerden zich zo vroeg mogelijk bij ons te melden. Voor zover bekend geven we ook alvast de agenda door van activiteiten rond het vlechten van heggen en hakken van hakhout. Ook hieronder diverse activiteiten waarvoor je je kunt aanmelden. Het zal iedereen duidelijk zijn dat ontwikkelingen rond de pandemie hun invloed kunnen hebben op het wel/niet/aangepast doorgaan van bepaalde activiteiten. Het boomplantprogramma kan veilig georganiseerd worden en zal dan ook doorgaan.
Verder in deze nieuwsbrief de stand van zaken rond projecten, het wel en wee van lokale heggengroepen (voor zover terug van vakantie) en een rapportage over het beheer van gevlochten heggen. Vijf prachtheggen: hoe zijn ze gevlochten en vooral, hoe worden ze onderhouden? Met de nodige foto’s ter inspiratie.
Lex Roeleveld,
namens de stichting Heg & Landschap
Kreeg je deze nieuwsbrief van iemand doorgestuurd en wil je hem voortaan ook direct zelf ontvangen? Meld je dan nu aan. Klik hier en vul je gegevens in (emailadres, voor- en achternaam).
|
|
Opmerkelijk
Hedging, een Britse instructiefilm uit 1942
Een prachtig en instructief filmpje uit de oorlogstijd. Een pijprokende heer laat zich bij het heggenvlechten assisteren door een glimlachend plattelandsmeisje, dat gretig is om het vlechtambacht te leren, zoals onderstaande begeleidende tekst het omschrijft. Alle genoemde voordelen van heggen in het landelijk gebied zijn nog steeds actueel!
"A file relating to the production of the wartime documentary film Hedging, released in 1942 by the Ministry of Information and the Central Office of Information. The film addresses the maintenance of hedges on farms. The file contains a commentary script; and a document relating to the film's commissioning, finances, and music.
A pipe-smoking Northamptonshire hedger is ably assisted by a smiling land girl eager to learn the rural craft of hedge making and maintenance in this gentle instructional film. Made by the Realist Film Unit for the Ministry of Agriculture, the film details how to make sturdy, long-lasting hedges that farmers can be proud of.
Director Margaret Thomson made many instructional films, including essential wartime viewing like Making a Compost Heap. Thomson had a varied filmmaking career at a time when female directors were rare, even making one feature film, Child's Play (1954). She didn't enjoy the experience, though, and returned to making sponsored short films, setting up a production company with her husband. This government film is a public record, preserved and presented by the BFI National Archive on behalf of The National Archives, home to more than 1,000 years of British history."
|
|
|
|
'Hedging' (1942)
|
|
Boomplantseizoen 2019-2020
geslaagd, ondanks moeilijk jaar
Het boomplantseizoen 2019-2020 was er een met hobbels door de beperkte beschikbaarheid van plantgoed (veel vraag, door droge jaren minder aanbod) en de lange droge periode dit voorjaar. Niettemin is het met enige creativiteit toch goed gegaan. Het meeste plantgoed is bovendien goed aangeslagen. Althans tot onze peildatum begin juli. Moeilijk was het vooral op de hoge zandgronden in bosachtige omgeving. Met de weersextremen die we de afgelopen jaren hebben gezien, blijkt ook het belang van een vroege en zorgvuldige aanplant!
Hierbij de jaarlijkse rapportage ontdaan van lange cijfertabellen, het rapport en de bijlagen (annexe), beide in het Frans. Klik op onderstaande foto's van de omslag om ze te openen. De foto’s in de rapportage geven een mooie indruk van de diversiteit en verspreiding van de aanplanten van 100.000 boompjes. Niet alle foto’s hebben we kunnen plaatsen. Alle inzenders dank. Op naar het volgend seizoen.
Boomplantprogramma 2020-2021
doe mee en liefst snel!
Ook komend seizoen, ondanks de Covid-19-problemen, weer een boomplantprogramma. Het wordt het tweede van de nieuwe driejarige sponsorovereenkomst met de Fondation Yves Rocher. De aankondiging is dit jaar vroeger dan gebruikelijk. De reden ervoor is dat we vroeg willen leveren zodat deelnemers ook vroeg kunnen planten EN dat het aanbod op de bomenmarkt beperkt is. Op=op, dus hoe eerder we kunnen reserveren, des te meer kans dat we kunnen leveren wat onze deelnemers graag zouden ontvangen.
Sabrina Visser in Emmen ontvangt plantgoed voor aanleg van heggen en bosjes.
|
|
Hazelaarhakhoutproject
op naar een prachtig vervolg
Het hazelaarhakhoutproject waarmee we in februari een begin maakten, heeft enthousiasme bij de deelnemers opgewekt. Helaas konden de activiteiten in april vanwege de pandemie niet doorgaan. Het vervolg staat niettemin gepland. De gekapte bonenstaken doen dienst in de prachtige ommuurde tuin van landgoed Zuylestein en komen 18 september in beeld op NPO1 Binnenste Buiten, met tv-kok Alain Caron. Op 21 september om 17.15 uur de tv afstellen op RTV Utrecht. In De Keuken van Utrecht vertelt Walter Jaaltink daarin over het hakhoutproject.
|
|
Heggenvlechtseizoen 2020-2021
de voorbereidingen zijn gestart
De voorbereidingen voor het komende vlechtseizoen zijn in gang gezet. Half september komen het Gilde van heggenvlechters, Heg & Landschap, de Vereniging voor heggenvlechten en vertegenwoordigers van lokale heggengroepen bijeen om de puntjes op de i te zetten. Er staat al een groot aantal activiteiten gepland. We willen weer veel mensen enthousiast maken voor het vlechten, heggen en heggenlandschappen.
Het vlechten van een kruishaag tijdens het NK Maasheggenvlechten.
|
|
Erfgoed spotten
je suggesties graag
Wandelaars wijzen op gevlochten heggen in het landschap. Dat is kort door de bocht het doel van het project Erfgoed Spotten. Een bordje op een paaltje, foto, stukje tekst en een QR-code die toegang geeft tot een digitaal platform over heggenvlechten. Heb jij een suggestie voor een mooie gevlochten heg langs een wandelroute waar we zo’n bordje zouden kunnen plaatsen? Wil je de reeds gemaakte filmpjes zien?
In eerdere nieuwsbrieven hebben we dit project van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) al toegelicht. Twee korte introductiefilmpjes voor het digitale platform zijn gereed en kun je hier zien: Erfgoed spotten Heggenvlechten en Heggenvlechten Lex. Aan de tekst, foto’s ed. van het platform wordt komende tijd gewerkt. Het plaatsen van de infobordjes staat voor eind dit jaar gepland. Komend vlechtseizoen zullen we dan enkele publiek toegankelijke gevlochten heggen van een bordje kunnen voorzien. Heb je een goede idee voor plaatsing stuur ons dan exacte adres/locatie, een enkele foto, de eigendomssituatie (indien bekend) en je eigen contactgegevens (Lex Roeleveld, info@hegenlandschap.nl).
|
|
Internationale conferentie
vervolg
Begin maart aan het slot van de internationale heggenconferentie Joining Hands on Hedges is de Declaratie van Boxmeer ondertekend. Ondertekenaars waren Ierland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, België, Duitsland en Nederland. Lees hier de ambitieuze verklaring over de inzet voor meer en goed onderhouden heggen. Wat is er vervolgens gebeurd in de diverse landen?
Plechtige ondertekening van de Declaratie van Boxmeer.
|
|
Gevlochten heggen
pareltjes verspreid over Nederland
Een veel gestelde vraag tijdens een cursus heggenvlechten is hoe de gevlochten heg onderhouden moet worden. Moet hij gesnoeid worden, zo ja, hoe en hoe vaak dan wel? Daarop is niet een antwoord te geven. Het hangt ervan af wat de eigenaar met de heg wil. Veel bloesem en bessen, dan zal de gevlochten heg moeten kunnen uitgroeien, maar een gevlochten heg die mooi compact is en waar over je heen kunt kijken, die zal met regelmatig (jaarlijks) gesnoeid dienen te worden. In deze bijdrage gaan we uit van dat laatste: gevlochten heggen die door regelmatige snoei laag gehouden worden.
We nemen vijf pareltjes van gevlochten heggen onder de loep en kijken hoe ze gevlochten zijn en onderhouden worden. Heggen uit verschillende delen van ons land, te weten Haarzuilens (Utrecht), Bemmel en Heerde (Gelderland), Boxmeer en Leende (Noord-Brabant).
Landgoed Haarzuilens – Haarzuilens
Martijn Schippers
In januari 2019 organiseerde Heg & Landschap op landgoed Haarzuilens (Natuurmonumenten) ons jaarlijkse kampioenschap Heggenvlechten voor ons Erfgoed. Het grootste deel van de ruim 100 meter lange meidoornheg werd gevlochten met staken en binders, het overige deel in Maasheggenstijl. De heg ligt langs een (wandel)pad en begrenst een hoogstamfruitboomgaard. Martijn Schippers (Behoud groen erfgoed Harmelen) heeft de heg met zijn werkgroep geadopteerd en onderhoudt hem.
|
|
Doornik Natuurakkers – Bemmel
Louis Dolmans
Op Doornik Natuurakkers staan vele kilometers heg. Een deel is gevlochten. Afgelopen drie jaar heeft Louis aan een heg gewerkt met daarin naast meidoorn soorten als hondsroos, Gelderse roos en veel rode kornoelje. Bij het vlechten heeft hij sommige struiken tot boom gepromoveerd, heeft hij slechts hier en daar een paaltje ter versteviging gebruikt en heeft hij de struiken laag over de grond geleid om de toppen in een s-vorm naar boven te leiden en daar stevig met elkaar te verbinden. De liefhebber aan het werk.
Louis geeft uitleg over zijn wijze van vlechten tijdens de internationale conferentie.
|
|
Landgoed Bonenburg - Heerde
Martijn Schippers
Landgoed Bonenburg in Heerde staat aan de basis van de herleving van het heggenvlechten in Nederland. Al zo’n 20 jaar lang worden er heggen geplant en jaren later gevlochten. Kilometers aan gevlochten heggen rond weilanden, fruitgaarden, langs wegen en paden, allemaal vrij toegankelijk. De eerste jaren werden de heggen met de hand (motorheggenschaar) gesnoeid, maar al snel werd dat inefficiënt en wordt er jaarlijks machinaal gesnoeid.
Heggen landgoed Bonenburg.
|
|
Landgoed De Langakkers – Leende
Roel Winters
Een wandeling over landgoed De Langakkers onder begeleiding van eigenaar en beheerder Roel Winters is een Zen-moment voor vogelaars en botanisten maar evenzeer voor lieden die nog geen mus van een putter of meidoorn van een sleedoorn kunnen onderscheiden. Het is genieten en rustgevend. Als heggenliefhebbers lanceren we zo nu en dan graag het begrip ‘healing hedge'. Wel, van De Langakkers gaat een heilzame werking uit.
Landhek, stenen muur en gevlochten heggen op landgoed de Langakkkers.
|
|
Maasheggen – Boxmeer
Raymond Meussen (coördinator Groenploeg Vereniging Nederlands Cultuurlandschap)
Het Maasheggengebied is ons grootste aaneengesloten heggenlandschap. Een landschappelijke parel waarvan het onderhoud echter lange tijd werd gekenmerkt door twee uitersten, te weten: vrijwel geen onderhoud en veel te intensief onderhoud. Dat er een hele mooie gulden middenweg is, laat dit voorbeeld zien aan de hand van machinaal onderhoud door de Groenploeg van de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap met coördinator Raymond Meussen.
Fraai gesnoeide heggen. Sleedoorn staat in bloei.
|
|
Nieuws van de Vereniging voor Heggenvlechten en van de Lokale groepen
Vereniging voor heggenvlechten
Hans van Berlo, secretaris
Om verschillende redenen hebben we in de heggenvlechterij een rustige periode achter ons liggen. Wellicht hebben individuele vlechters wat activiteiten ondernomen, ondanks de corona-perikelen en de zomerwarmte, maar deze zullen naar verwachting niet stimulerend hebben uitgepakt. In ieder geval geen reden om plannen voor het nieuwe seizoen uit te stellen!
De Vereniging gaat ook het komende vlechtseizoen, dat loopt van oktober tot maart, weer een aantal activiteiten plannen, zoals twee verenigingsvlechtdagen. Hierbij wordt door de leden gezamenlijk gevlochten aan een heg, waarbij naast de bekende gezelligheid het uitwisselen van kennis en vaardigheden op de voorgrond staan.
De leden ontvangen binnenkort bericht over data en locaties. Wil je meedoen aan heggenvlechten, kennismaken met de eerste beginselen, je vaardigheid verbeteren, of heb je op een andere wijze iets in te brengen, maar ben je nog geen lid? Geen probleem, meld je aan en doe mee! Kijk op de site: www.verenigingvoorheggenvlechten.nl voor activiteiten en data.
|
|
Behoud groen erfgoed Harmelen
Martijn Schippers
De heerlijke geur van vers gesnoeid elzenhout stemde mij heel vrolijk, begin juli. De afgelopen jaren waren veel droger en dan ruik je niets. Bovendien laten de takken zich veel beter afsnijden wanneer er vocht in zit. De groei was overweldigend en wat waren we blij met de normale temperaturen. We wisten toen nog niet wat augustus ons zou brengen.
Van links naar rechts Luke en Martijn Schippers, Ulrich Pieper.
|
|
Heggenvlechtbrigade Lingewaard Natuurlijk
Wim van Weersch en Hans van Berlo
Nu het september is en de temperatuur meer begint te lijken op wat we gewend zijn, wordt het gereedschap geslepen en worden weer nieuwe vlechtplannen gesmeed. Vanaf november zijn er weer een aantal zaterdagen gepland om in het Lingewaardse land, maar mogelijk ook in de IJsselstreek te gaan vlechten (daar is nog overleg over met landeigenaren). Data volgen binnenkort.
|
|
Stichting Maasheggen Balgoy
Rico Ariëns
Stichting Maasheggen Balgoy heeft 6 juli een laatste gezamenlijke werkdag gehad en hebben toen [voor het eerst dit jaar] vegetatie verwijderd bij jonge aanplant in het Bremté mére-gebied. Eindelijk viel er in de juli-periode neerslag, wat voor de natuur zeer gewenst was. Het was al een lange tijd bijzonder heet en droog en de vegetatie stond erg hoog en concurreerde met de jonge beplanting.
|
|
Heggenvlechtbrigade Overijssel
Kristianne van der Put
Op de agenda staat een werkdag voor de Overijsselse vrijwillige heggenvlechtbrigade c.q. een cursusdag. Deze staat gepland voor 28 november. Nadere informatie is te vinden op de website van Landschap Overijssel.
|
|
Heg & Haag werkgroep Brummen e.o.
René Rijks
De Heg & Haag Werkgroep Brummen e.o. is het vlechtseizoen 2020/2021 gestart op vrijdag 4 september op een nieuwe locatie. Het leek een haag die je zo wegtikt, maar ze is toch wel wat weerbarstiger. Circa 20 jaar oud, op verschillende niveaus gesnoeid en erg getergd door een jaarlijks terugkerende ploegvoor op halve meter afstand. Het belooft een mooi resultaat te worden in de 'aangeklede' Maasheggenstijl.
|
|
Heggen gevlochten tijdens het
NK Maasheggenvlechten 2020
Een selectie van foto's gemaakt tussen tussen 8 maart (het NK Maasheggenvlechten) en begin september van een aantal gevlochten hegdelen. In beeld gebracht zijn een stuk heg gevlochten in Maasheggenstijl en een aantal door buitenlanders gevlochten hegdelen, de Nieheimer Flechthecke, de Kruishaag en de style Maison Botanique de Boursay. De verschillen in dichtheid, breedte e.d. laten zich vaak moeilijk in enkele foto’s vatten. Een uitnodiging om eens in het Maasheggengebied (ter hoogte van Beugen) te gaan wandelen of fietsen en de gevlochten heggen van nabij te bekijken.
|
|
Tot slot
Heb je op- of aanmerkingen over deze nieuwsbrief, laat ons dat dan weten. Stuur hem door naar collega’s, vrienden en kennissen die mogelijk geïnteresseerd zijn.
De volgende Heg & Landschap nieuwsbrief staat gepland voor oktober 2020, afhankelijk van de ontwikkelingen en gevolgen van de pandemie. Mocht je een bijdrage willen leveren in de vorm van een kalenderpunt, mededeling, bijzondere waarneming of ervaring, laat ons dat dan weten. Stuur een of meer foto’s mee die vrij zijn van copyright, als jpg en tenminste 500 Kb grootte.
De fotobijdragen in dit nummer zijn van: VNC, gemeente Boxmeer, KIEN, René Rijks, Martijn Schippers, Roel Winters, Lentse Aarde, Robert Ceelen, Peter Ceelen, Hans van Berlo, Rico Ariëns, Sabrina VIsser
Lex Roeleveld,
namens de stichting Heg & Landschap
N.B.
Kreeg je deze nieuwsbrief van iemand doorgestuurd en wil je hem voortaan ook direct zelf ontvangen? Meld je dan hier aan. Klik hier en vul je gegevens in (emailadres, voor- en achternaam).
|
|
De geelgors (Emberiza citrinella) is kenmerkend voor een kleinschalige, afwisselende omgeving van akkers en weiden, doorkruist met heggen en houtwallen. Het aantal geelgorzen is de afgelopen decennia sterk gedaald door ruilverkaveling en verschraling van hun leefgebied. De geelgors staat symbool voor de missie van de Stichting Heg & Landschap: uitbreiding en goed beheer van heggen in een natuurrijk,
renderend cultuurlandschap.
|
|
|
|
