Opmerkelijk
Louise Vet met vlechtheg #1 in Dagblad Trouw's
'Duurzame 100'
De ecologe Louise Vet is door het dagblad Trouw verkozen tot de meest invloedrijke en inspirerende Nederlandse doener/denker op het gebied van duurzaamheid. Louise is directeur van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) en momenteel tevens voorzitter van het Deltaplan Biodiversiteit. Dit plan moet er voor zorgen dat bedrijven, boeren, wetenschappers, natuur- en milieuorganisaties tot concrete afspraken komen voor een rijke natuur, een gezondere landbouw en een leefbaardere leefomgeving. Een even noodzakelijke als moeilijke taak, die haar als geen ander is toevertrouwd. Het zou vreemd zijn als we hier niet een linkje naar heggen en heggenvlechten zouden kunnen leggen. En dat kan moeiteloos: bij de bouw in 2011 van het NIOO-complex in Wageningen heeft Louise Heg & Landschap gevraagd om als alternatief voor een hoge afrastering een groene, ondoordringbare terreinafscheiding te ontwerpen en aan te leggen. Dat is een geplagde wal met heg geworden (zie artikel Trouw). Sinds 2 jaar vlechten medewerkers van het NIOO elk jaar een gedeelte van deze prachtige, soorten- en doornrijke heg. En zo is de cirkel snel rond. Louise, we kijken uit naar het plan, waarin de grote rol van bomen en struiken en de roep om meer traditionele en nieuwe type heggen vast niet zullen ontbreken.
Begin april 2011. Aanplant struiken op het net aangelegde wallichaam. Op achtergrond het NIOO-hoofdgebouw ontworpen met het cradle to cradle-concept als inspiratiebron.
Klein deel van de heg in oktober 2018. Hoofdgebouw nauwelijks nog zichtbaar. Dit deel nog niet gevlochten.
Maasheggen UNESCO-biosfeergebied
Het Brabantse deel van het Maasheggengebied (gemeenten Boxmeer en Cuijk) is in juli benoemd tot UNESCO-biosfeergebied. De meeste lezers zullen het Nederlands grootste, prachtig aaneengesloten heggenlandschap kennen. Zo niet, ga er snel eens wandelen of fietsen om te genieten van dit unieke cultuurlandschap. De overvloedige hoeveelheid bessen die er aan de meidoornstruiken hangen, geven het landschap momenteel een rode waas. Het heggenvlechten met het succesvolle kampioenschap Maasheggenvlechten heeft ongetwijfeld een belangrijke bijdrage geleverd aan de bekendheid van het gebied. Hopelijk leidt de benoeming van het eerste en enige biosfeergebied in Nederland tot extra inspanningen om het gebied met behoud van natuur en landschappelijk schoon te ontwikkelen en de nog altijd bestaande grote en sluipende bedreigingen succesvol af te wenden.
Europese Agroforestry conferentie 2018 (EURAF2018) in Nijmegen
Net na onze vorige nieuwsbrief vond de 4 e Europese Agroforestry conferentie EURAF2018 plaats. Twee jaar geleden in Montpellier Frankrijk, nu in Nijmegen, European Green Capital 2018. Ruim 250 deelnemers hebben 3 dagen lang deelgenomen aan lezingen, workshops en veldexcursies. Tijdens de excursies zijn, verspreid over verschillende groepen, bedrijven bezocht waar struiken en bomen een productieve rol spelen in land- en tuinbouw. De organisatie wilde een conferentie vorm geven waaraan meer dan gewoonlijk boeren en studenten zouden deelnemen en waarin de praktijk voorop zou staan. Een conferentie ook die zou leiden tot vervolgacties. En dat is gelukt met een slotdeclaratie waaraan deelnemers 3 dagen lang hebben bijgedragen en een actieplan waarvan de eerste resultaten tijdens de volgende conferentie gepresenteerd zullen worden.
En wat heeft dat nu met Heg & Landschap en heggen te maken? Alles. Landelijke heggen en bomen vormden eeuwenlang onderdeel van veel landbouwsystemen. Dat is in de huidige landbouw niet meer het geval. E.e.a. is geheel uit elkaar getrokken en daar betalen we nu toch een prijs voor. De toekomst van de landbouw moet volgens velen, waaronder ook onze minister Schouten, vorm krijgen met een hoofdrol voor struiken en bomen. Een nieuwe rol voor heggen, zowel de traditionele, maar waarschijnlijk ook nieuwe vormen en samenstellingen. Een groeiend deel van ons plantgoed gaat de afgelopen jaren overigens al naar boeren die experimenteren met bomen, en naar initiatieven rond ecologische tuinen, permacultuur en voedselbossen. De Fondation Yves Rocher was vertegenwoordigd en medesponsor van EURAF2018. En nu aan de slag!
Een explosie van biodiversiteit
Voedselbos Haarzuilens is een van de plekken waar ‘ons’ plantgoed is terecht gekomen. In de winter van 2015-2016 startte Jan Degenaar et Maarten Schama met de aanleg ervan. Een van de eerste dingen die ze aanlegden waren een tweetal lange heggen. Het was de start van hun voedselbos op een braakliggend, kaal terrein van 6 ha., eigendom van Natuurmonumenten. Die winter zagen of hoorden ze er weinig kleine of grotere dieren. Het voorjaar van 2016 was stil, weinig vogelgeluiden. Jan en Maarten besloten de ecologische ontwikkeling in hun voedselbos te volgen. En zette met behulp van andere specialisten een monitoringprogramma op.
De eerste resultaten zijn op zijn minst opvallend te noemen en dat terwijl het voedselbos slechts in haar beginfase is. De aanwezigheid van jonge struiken en bomen, de aanleg van 2 vijvers en het niet maaibeleid leiden tot een explosie van biodiversiteit. Dit voorjaar zongen de vogels uitbundig. Dat verbaast niet als we naar de cijfertjes kijken: een enkele soort in 2015, 16 vogelsoorten met 55 nestgevallen in 2016 en afgelopen seizoen 22 soorten en 77 paartjes die genesteld hebben. Onder de insecten vormen de nachtvlinders een relatief grote klasse. In augustus 2016 telden ze 36 soorten, half juni 2018 waren dat er liefst 105! Informele waarnemingen geven aan dat de populatie sprinkhanen toeneemt en ook grotere zoogdieren zijn waargenomen, zoals konijn, haas, hermelijn, wezel, vos en ree. Ook de muizenpopulatie hebben ze gevolgd. Het aantal muizen lijkt redelijk stabiel maar de bosmuis neemt een steeds grotere plek in. De bosmuis is bij uitstek een muizensoort die houdt van heggen en hoog gras. Een stimulans voor ons te horen en zien dat extensieve terreinbeheer, de aanplant van struiken en bomen en de aanleg hand in hand gegaan met een spectaculaire enorme toename in de biodiversiteit (van dieren). Wordt vervolgd en naar we hopen nagevolgd.
|
